Kategorie Malarstwo wykorzystujące farby akrylowe jest obecnie jedną z najpopularniejszych technik malarskich, zaraz po malarstwie olejnym. Charakteryzuje je wyrazistość barw i łatwość operowania
kolorem, a także szybkie schnięcie farby w odróżnieniu od malarstwa olejnego. Technika ta nie jest jednak tak łatwa jakby się wydawało ze względu na różnorodność konsystencji farb akrylowych. Warto zatem odpowiednio przygotować się do pracy z tymi farbami, które są wymagające, ale stwarzają też wiele możliwości.
SKŁAD I STRUKTURA FARB AKRYLOWYCH
Farba akrylowa to jedna z najmłodszych farb artystycznych, została wynaleziona w XX wieku w Stanach Zjednoczonych i dzięki swojemu szerokiemu zastosowaniu bardzo szybko podbiła cały świat.
Jak sama nazwa wskazuje spoiwem tych farb jest żywica poliakrylowa, dzięki czemu farby akrylowe mają wielorakie zastosowanie. Głównymi składnikami farb akrylowych są pigmenty malarskie (syntetyczne i naturalne), woda i żywica akrylowa, często zawierają też silikon lub polioctan winylu (na rynku można też trafić na produkty, posiadające w swoim składzie dodatkowe wypełniacze czy
środki zagęszczające, co znacznie obniża cenę farby, ale także znacznie obniża jej jakość).
Farba akrylowa posiada intensywne, czasem nawet jaskrawe kolory, poza tym szybko wysycha, co jest zarówno jej zaletą jak i wadą przy długiej pracy. Podczas wysychania farba nie zmienia znacząco koloru, a po wyschnięciu pozostaje gładka i elastyczna.
Farby akrylowe możemy podzielić na trzy grupy jakościowe, a co za tym idzie, cenowe:
- farby profesjonalne, artystyczne EXTRA FINE
- farby półprofesjonalne FINE
- farby akademickie, studencie, hobbystyczne STUDENT
Wysokiej jakości, artystyczna farba akrylowa Extra Fine jest farbą najwyższej jakości, nie rozwarstwia się i nie zmienia koloru, nie żółknie. Charakteryzuje się bardzo wysoką zawartością pigmentu organicznego (bądź syntetycznego), a także świetniej jakości żywicą poliakrylową, nie zwiera dodatkowych wypełniaczy dzięki temu jest naturalnie gęsta i ma żywe kolory. Farby artystyczne występują najczęściej w kilku seriach, im wyższa seria tym trudniejszy do zdobycia pigment a co za tym idzie, wyższa cena.
Farba z serii Fine, to farba, podobnie jak farba Extra Fine, o wysokiej zawartości pigmentu i żywicy akrylowej, z tym że przeważają tu pigmenty pochodzenia syntetycznego, które są łatwiejsze do zdobycia i tańsze w produkcji. Mogą również zawierać pigmenty naturalne, ale raczej te z niższej półki cenowej. Farby półprofesjonalne także dzielą się na serie, ale zazwyczaj są to tylko dwie, trzy serie. Nadaj są to farby wysokiej jakości charakteryzujące się dobrą gęstością i odpornością na światło.
Najbardziej popularna, i najczęściej spotykana w sklepach, jest farba typu Student. Tutaj ceny plasują się od kilku do kilkunastu złotych za tubę (za około 100ml). Są to farby budżetowe, produkowane z syntetycznych pigmentów i z tańszej żywicy, o większej zawartości wody, dlatego też farby te są najmniej gęste (czasem wręcz półpłynne) i w przypadku wielu kolorów nie są kryjące. Często, mowa o najtańszych farbach z tej grupy, zawierają dodatkowe wypełniacze. Farby te charakteryzują się niewysoką ceną dlatego są najczęściej wykorzystywane przez hobbystów, modelarzy, a także dzieci, uczniów i studentów, którzy nie potrzebują aż tak wysokiej jakości i odporności na światło jak profesjonalni malarze.
GĘSTOŚĆ FARB AKRYLOWYCH
Farby akrylowe mogą występować w trzech konsystencjach: gęstej lub kremowej, płynnej i bardzo płynnej
- gęste konsystencja - bardzo gęsta często określane jako Heavy Body (maślana) i mniej gęsta Soft Body (kremowa), taka jak np. farba akrylowa Amsterdam,
- płynna konsystencja typu Fluid (przypominająca mleko skondensowane), taka jak np. farba akrylowa Giotto,
- bardzo płynna konsystencja High Flow (o gęstości tuszu), którą można znaleźć w atramentach do piór.
W zależności od konsystencji farby, nadaje się ona do różnych technik malarskich np. gęsta farba świetnie sprawdzi się do malowania szpachlą, do robienia tekstur i malarstwa typu impasto, farba kremowa nadaj się do tradycyjnego malowania pędzlem, a także do wszelkich prac dekoracyjno-hobbystycznych, farbą płynną można malować w technice laserunku do techniki rozlewania (pouring'u), natomiast farba bardzo płynna świetnie się sprawdzi do rozpylenia aerografem.
Dla jasności, różnice w gęstości DOBRYCH farb akrylowych nie wynikają z większej lub mniejszej zawartości wody w składzie. Różnice te są celowe i wynikają z różnego rodzaju żywic akrylowych użytych do produkcji danej farby. Warto wiedzieć, że sami w domowych warunkach nie jesteśmy w stanie z farby akrylowej typu Heavy Body osiągnąć płynnej farby typu High Flow. Możemy oczywiście zastosować odpowiednie media, ale i tak efekt końcowy nie będzie identyczny, zbliżony, ale nie identyczny.
Co ważne, nie zaleca się dodawania wody do farb akrylowych, ponieważ zaburzamy wówczas ich spójność i trwałość. Spoiwo akrylowe ma swoją określona gęstość i strukturę, dodając wodę niszczymy wiązania akrylu i żywica staj się znacznie słabsza i mniej trwała w efekcie końcowym, dodatkowo kolor może stracić intensywności i stać się matowy i zgaszony.
W celu rozcieńczania farb akrylowych powinniśmy stosować tylko media akrylowe dedykowane do danej techniki.
PĘDZLE STOSOWANE W MALARSTWIE AKRYLOWYM
Akryl pod względem techniki malarskiej nie wyróżnia się na tle pozostałych farb takich jak olej, tempera czy gwasz. Najczęściej używanym pędzlem w tej dziedzinie jest tradycyjny pędzel syntetyczny, ale także można używać pędzli naturalnych bądź z włosia mieszanego. Rodzaj stosowanych pędzli jest już kwestią indywidualną.
Artysta ma także znaczną dowolność w wyborze kształtu pędzla. Najpopularniejszymi pędzlami w malarstwie akrylowym, są jednak pędzle: płaskie (flat, bright), okrągłe (round), "kocie jezyki" (filbert, egbert). Informacje o tym, w jaki sposób wybrać narzędzia malarskie znajdziecie w artykule o pędzlach.
Warto również dodać, że przed rozpoczęciem pracy, pędzle należy zamoczyć w wodzie i lekko odsączyć papierowym ręcznikiem, wtedy farba nie obklei włosia i zwiększy to żywotność naszego pędzla. Dodatkowo zaraz po zakończeniu pracy pędzle powinny zostać dokładnie wyczyszczone i osuszone (wystarczy woda z lekkim detergentem), ponieważ farba akrylowa jest szybkoschnąca, a po wyschnięciu trudna, a czasem nawet niemożliwa, do usunięcia i w ten sposób może bezpowrotnie zniszczyć swoje pędzle. W przypadku "starych" pędzli, gdy włosie mimo wszystko utraciło swoją sprężystość, a włosie jest posklejane, warto zainwestować w środek do usuwania farby, tzw. remover, który rozpuszcza żywicę akrylową.
Farby akrylowe, jak już wyżej wspomnieliśmy, można nakładać także za pomocą szpachli bądź aerografu. Aby zwiększyć ich gęstość, możemy je mieszać z medium do farb, z kolei aby zwiększyć rozlewność (płynność) farby można ją zmieszać z medium do farb akrylowych (do pouringu), bądź, w przypadku aerografu, z alkoholem. Odpowiednio użyte media zmieniają gęstość farb nie zmieniając ich właściwości.
PRACA MALARSKA
Farby akrylowe są uniwersalne i świetnie sprawdzają się na różnorodnych powierzchniach, nie tylko na płótnie. Mogą pokrywać również papier, karton, drewno, metal, ścianę (mur), gips, a nawet szkło. Stwarzają zatem wiele możliwości zarówno dla artysty, jaki i hobbystów i dzieci, bo nie ograniczają do jednego rodzaju powierzchni.
Malarstwo akrylowe, zapewnia również swobodne mieszanie kolorów, a także nakładania jednej warstwy na drugą co np. w malarstwie akwarelowym jest znacznie utrudnione lub nawet czasem niemożliwe.
Kolejną zaletą jest wodorozcieńczalność farb akrylowych, co daje możliwość zmywania farb wodą w trakcie malowania (sprawdza się to przy gładkich powierzchniach). Na szczęście nie oznacza to, że gotowy obraz podczas kontaktu z wodą ulegnie zniszczeniu. Farby po wyschnięciu stają się wodoodporne. Dodatkowo farby te są odporne na upływ czasu. Nie kruszą się ani nie tracą koloru. Choć obrazy akrylowe można pokrywać odpowiednimi preparatami (werniksami) w celu zwiększenia ich ochrony przed wilgocią czy światłem UV, nie jest to konieczne ze względu na naturalnie dużą wytrzymałość farb.
Jak sami widzicie farby akrylowe w przeciwieństwie do farb olejnych czy akwarelowych to naprawdę uniwersalne narzędzie malarskie. Co bardzo ważne malarstwo akrylowe to bezpieczna, nietoksyczna technika nie wymagająca używania szkodliwych dodatków. Dzięki temu że farby akrylowe nie są toksyczne mogą ich używać zarówno dorośli jak i dzieci, alergicy, a nawet kobiety w ciąży, więc do dzieła!